Embedded Files
Drachten ligt in de gemeente Smallingerland in zuidoost Friesland.
Hieronder staan het wapen van Smallingerland met een hinde en vijf eikenbomen en het wapen van Drachten met drie turven:
De vlaggen van Smallingerland en Drachten zien er als volgt uit:
Geschiedenis van het wapen van Smallingerland
Na de Franse tijd (1795-1813) konden grietenijen een verzoek indienen bij koning Willem I om hun wapen officieel erkend te krijgen. De Hoge Raad van Adel was door de koning met deze taak belast.
Hector Livius Haersma van Vierssen was van 1816 tot 1832 grietman van Smallingerland. Hij diende op 10 september 1817 deze tekening van het wapen van Smallingerland in bij de Raad met het volgende verzoek:
Naar aanleiding eener door den Heere secretaris van den Hoogen Raad van Adel aan my gedaan verzoek in dato den 19 Augustus ll. No. 194. Zo hebbe de Eer by dezen aan den Hogen Raad van Adel in te senden, eene accurate aftekening in kleuren en figuren van het wapen van Smallingerland, zo als hetzelve van ouds is gevoerd, tevens gedienstig verzoekende van dat wapen geconfirmeerd te mogen zien, naar aanleiding van Zyner Majesteits besluit van den 24 december 1814, no. 32, artikel een, en hetzelve ter dien einde by dezen insendende, om daarop confirmatie te mogen erlangen.
Per 25 maart 1818 bevestigde de Raad het wapen.
NB Op de tekening komen niet de huidige vijf, maar zeven boomstammen voor. Het is aannemelijk dat het aantal van zeven oorspronkelijk werd gebruikt omdat er in Smallingerland zeven kerkdorpen waren - Boornbergum, Kortehemmen, Nijega, Noorder-Drachten, Opeinde, Oudega en Zuider-Drachten. Wellicht is later voor een duidelijker weergave gekozen met vijf stammen.
Het Smelne klooster
Zo zou het Smelne klooster er uitgezien kunnen hebben.
Smallingerland dankt zijn naam aan het Smelne klooster, gebouwd rond 1200 nabij het huidige dorp Smalle Ee.
Het begon als dubbelklooster met mannen en vrouwen. Men verkondigde het rooms-katholieke geloof, gaf onderwijs, verstrekte zorg, onderhield moestuinen, won turf en bestuurde de grietenij (gemeente) Smellenghera bestaande uit zeven kerkdorpen.
Tijdens de reformatie van 1580 besloten de Staten van Friesland dat alle kloosters vernietigd moesten worden en dat betekende dan ook het einde van het Smelne klooster. Het leeft echter voort in de naam van de huidige gemeente.
Grietmannen en burgemeesters
Tot 1851 werd Smallingerland bestuurd door een grietman. Deze persoon had veel privileges en was naast bestuurder vaak ook rechter, belastingheffer, dijkgraaf en notaris. Van scheiding der machten was geen sprake.
De eerste grietman die in oude documenten wordt genoemd is de hera (abt) van het Smelne klooster in het jaar 1392.
Opvallend is de rol van de familie Van Haersma; die bekleedde de positie van grietman bijna ononderbroken van 1625 tot 1832.
De Van Haersma's bezaten veel boerderijen en konden daardoor hun stemrecht laten gelden. Zo ging het ambt telkens over op zoon, stiefzoon of kleinzoon.
Het Van Haersma wapen
Dankzij de Franse invloed werd in Nederland de trias politica van Montesquieu ingevoerd. De scheiding der machten (wetgevend, uitvoerend en rechtsprekend) werd in 1848 vastgelegd met de grondwetswijziging van Thorbecke. Drie jaar later trad de gemeentewet in werking en kreeg Smallingerland een burgemeester. Tevens veranderde de naam grietenij in gemeente.
Dit vond plaats tijdens de ambtsperiode van Martinus Manger Cats. Zo werd hij Smallingerlands laatste grietman en eerste burgemeester.
Martinus Manger Cats
Op Wikipedia vind je lijsten met alle grietmannen en alle burgemeesters van Smallingerland.
14 plaatsen
De gemeente Smallingerland bestaat uit 14 plaatsen. Naast Drachten zijn dat Boornbergum, De Tike, De Veenhoop, De Wilgen, Drachtstercompagnie, Goëngahuizen, Houtigehage, Kortehemmen, Nijega, Opeinde, Oudega, Rottevalle en Smalle Ee.
Het verhaal van Smallingerland
Plattegrond uit 1702
De grietenij Smallingerland, 1702
Rechts de dorpjes Noorder- en Zuider-Drachten. De Drachtstervaart werd gegraven in 1641.
Voor mooie kaarten en plattegronden, zie frisius.nl.
Plattegrond uit 1840
Het vlek Dragten, 1840
(een "vlek" is een dorp met stadse allure)
Artistieke plattegrond uit 2017
DR8888 IN STIJL, gemaakt door Drachtster Eise Eppenga.
Huidige plattegrond
De gemeente Smallingerland [Wikipedia]
Drachten centrum
Google Sites
Report abuse