Aan de Noord- en Zuidkade woonden vroeger de notabelen van Drachten, vooral in het deel nabij het assenkruis. Denk aan de grietman, notarissen, artsen, leraren en predikanten.
Nu vind je er veel winkels en meer oostelijk restaurants en bars.
Bovenstaande foto van rond 1925 geeft een overzicht van de panden aan de Noordkade [Dragten]:
Links, op de hoek Noorderbuurt/Noordkade: herberg 's Lands Welvaren
Daarnaast de woning van kuiper Liebbe Johannes
Het grote pand is kantoor en woning van notaris Jan Gelinde van Blom
Vervolgens de winkel met zuilen: De Goedkoope Bazar (eerder in gebruik als pastorie van de Doopsgezinde Kerk)
Drukkerij en uitgeverij Jacob Laverman (voorheen woning van grietman Harinxma thoe Slooten)
Pand met puntgevel: graanpakhuis en latere Waag; in 1950 gesloopt en met het naastgelegen pand verbouwd tot één grote drukkerij van Laverman
(gaat verder op de volgende foto)
Bovenstaande foto uit 1935 gaat verder waar de vorige was gebleven [Molendatabase en Dragten]:
Vanaf links, het pand naast de Waag: praktijk en woning van huisarts Piet Kaiser
Drogisterij De Vrieze (voormalige apotheek Posthuma)
Pand met de klokgevel: herberg De Wildeman (voormalige bakkerij van Kijlstra)
Het grote pand met daarin een winkel voor "Petten en hoeden"
Een nog onbekend pand
Rechts op de hoek: winkel in "koloniale- & grutterswaren"
Noordkade 3 en 4 rond 1825. Links het notariskantoor, daarnaast de pastorie van de Doopsgezinde kerk.
Naast notaris was Jan Gelinde van Blom ook schrijver en dichter. In 1840 publiceerde hij De opkomst van het vlek Dragten in de provincie Friesland.
Hieronder volgt een citaat uit het boekje:
Zoo prijkt Dragten, dat uit barre heide verrezen, en tot het grootste vlek der provincie is opgestegen, thans als eene schitterende diamant aan de kroone van Friesland.
Schipperswoningen hebben doorgaans een royale begane grond en één verdieping. In deze voormalige schipperswoning aan de Zuidkade zit nu het bruine café Pietje Bell.
Aan Zuidkade 19 ligt de Grote Kerk van Drachten. Zie hier voor het aparte onderwerp over deze kerk.
Tussen 1800 en 1950 kende Drachten een bloeiende tabaksindustrie. Er waren tientallen fabriekjes voor de productie van sigaren, sigaretten, pijptabak en pruimtabak.
Een van de bekendste is de fabriek van Fokke van der Meulen aan Zuidkade 24, waar onder meer pruimtabak met de naam Drachtster Kei werd gemaakt.
Na langdurige leegstand in de jaren 90 is de voormalige fabriek omgebouwd tot kantoren en appartementen.
Aan Zuidkade 25 woonden en werkten Thijs en Evert Rinsema. Zie hier voor het aparte onderwerp over deze broers.
De Buurtstersluis (ook wel genoemd Middensluis) rond 1955: één van de drie vallaten in de Drachtstervaart, naast Buitenstvallaat in het westen en Ureterpvallaat in het oosten.
Miljonair Theo Zoovele (1907-1972) woonde aan Zuidkade 35. Hij was agent van de Bataafse Petroleum Maatschappij en handelde in olieproducten. Daarmee werd hij de rijkste man van Drachten.
Hij had al zijn geld belegd in suiker- en tabaksplantages in Cuba. Toen Fidel Castro in 1959 de Cubaanse economie nationaliseerde, raakte Theo alles kwijt.
Hij had beter moeten weten: in 1917 was zijn vader hetzelfde overkomen met Russische aandelen.
De panden aan Zuidkade 45 en 41 zijn voorzien van oude gevelstenen.
Zuidkade 45: De topgevelsteen uit 1737 toont het scheepje van beurtschipper Gosse Piers die op Amsterdam voer. Rechts staan de initialen van zijn vrouw Tetje Feitses.
Zuidkade 41: De gevelsteen uit 1734 toont een paard dat een rosmolen aandrijft voor het pellen van gort; zo wordt kaf van het koren gescheiden [Molendatabase].
De initialen TS LB staan voor gortmaker Tjesse Sytses en zijn vrouw Lolkjen Berents.
Deze stenen poort met klokgevel dateert waarschijnlijk uit de 18e eeuw. Boven de boogvormige doorgang bevinden zich drie gezichten.